25 Temmuz 2018 Çarşamba

İshak Dede Türbesi / ANTALYA / ELMALI –Merkez

Türbenin Yeri: İshak Dede Türbesi, Antalya İli, Elmalı İlçesi merkezinde, Kapmescit Mahallesi, İshakdede Caddesindedir.
İshak Dede Türbesi
İshak Dede Kimdir: İshak Dede’nin kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur. Türbesinde “Elmalı Büyüklerinden” ibaresi vardır. Abdal Musa hazretlerinin bölgeye yayılan öğrencilerinden biri olduğu söylenmektedir.     

Türbenin Durumu: Türbe mimari bir özelliği olmayan, betonarmeden inşa edilmiştir. Türbenin içinde sadece İshak Dede’nin sandukası vardır.    

Kaynak: Fotoğraf için İshak Behlülzade Beye teşekkür ederim.

Taylan Köken

22 Temmuz 2018 Pazar

Çoban Dede Türbesi / ANTALYA / ELMALI –Merkez

Türbenin Yeri: Çoban Dede Türbesi, Antalya İli, Elmalı İlçesi merkezinde, Camiatik Mahallesi, Eğrekler Sokaktadır.
Çoban Dede Türbesi
Çoban Dede Kimdir: Çoban Dede’nin kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur.   

Türbenin Durumu: Türbe mimari bir özelliği olmayan, betonarmeden, kare planlı, çatısı kubbe biçimindedir. Türbenin içinde sadece Çoban Dede’nin sandukası vardır.    

Kaynak: Fotoğraf için Olgay Yılmaz Beye teşekkür ederim.

Taylan Köken

19 Temmuz 2018 Perşembe

Haydar Baba Türbesi / ANTALYA / ELMALI –Merkez

Türbenin Yeri: Haydar Baba Türbesi, Antalya İli, Elmalı İlçesi merkezinde, İplik Pazarı Mahallesi, Kütük Cami Caddesiyle Haydar Baba Sokak arasındaki yeşilliktedir.
Haydar Baba Türbesi
Haydar Baba Kimdir: 1530 tahrir kayıtlarında adı geçen Haydar Baba’nın, Zaviye-i Baba Haydar adıyla bir zaviyesi bulunmaktaymış. Haydar Baba'nın Abdal Musa'nın öğrencilerinden biri olduğu söylenmektedir. Bu bilgi haricinde hakkında başka bir bilgi bulunmamaktadır.     
Haydar Baba Sandukası
Türbenin Durumu: Türbe beşgen planlı olup, içinde sadece Haydar Baba’nın mezarı bulunmaktadır.  

Ziyaret Nedeni: Hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Kaynak: www.turbeler.org (Fotoğraflar için site yöneticilerine teşekkür ederim.) / Yard.Doç.Dr. A. Şevki Duymaz –Kentsel Gelişim ve Mimari Yapılar Üzerine Bir Çalışma Örneği: Elmalı Şehri –SDÜ Sosyal Bilimler Dergisi Sayı:18 2008

Taylan Köken

18 Temmuz 2018 Çarşamba

Vâhib-i Ümmi Türbesi / ANTALYA / ELMALI –Merkez

Türbenin Yeri: Vâhib-i Ümmi Türbesi, Antalya İli, Elmalı İlçesi merkezinde, Tahtamescit Mahallesi, Ahmet Atılgan Sokakta, Pınarbaşı’ndadır.
Vahib-i Ümmi Türbesi
Vahib-i Ümmi Türbesi
Vâhib-i Ümmi Kimdir: 1595 yılında vefat eden Vâhib-i Ümmi Halveti tarikatının bölgedeki temsilcilerinden olup, mutasavvıf şairdir. Vehhab-ı Ümmi veya tam adıyla Abdülvehhab el-Ümmi el-Elmali el-Halveti olarak anılmaktadır. Yiğitbaşı Veli Ahmet Şemseddin Marmaravi’den eğitim almıştır. Onun vefatıyla birlikte Halveti tarikatının 300 yıl kadar Elmalı’da öncü tarikat olmasını sağlamıştır. 110-120 yıl kadar yaşadığı düşünülmektedir. Oldukça iyi bir divanın bir nüshası Elmalı Halk Kütüphanesindir.   
Vahib-i Ümmi Sandukası
Vahib-i Ümmi Sandukası
Türbenin Durumu: Pınarbaşı mevkinde bulunan türbesi uzun yıllar Elmalı’da Halveti tarikatının merkezi olarak kalmıştır. Yeniden yaptırılan türbesinin içinde eşi ve iki çocuğunun mezarları bulunmaktadır.  

Ziyaret Nedeni: Hayır duası ve değişik dilekler için ziyaret edilmektedir.
Pınarbaşı
Türbe tabelaları
Türbe tabelaları
Zincirlikaya


Menkıbeler: Yusuf Kırcan Beyin güzel anlatımıyla bir menkıbeyi buraya aynen aktarıyorum:
Vahab-ı Ümmi hazretleri bir gün Pınarbaşı’ndaki mekânında öğrencileriyle ders yapıyormuş. O anda Elmalı dağından büyük bir kaya kopup hızla üzerlerine gelmekteymiş. Bunu gören öğrencileri korkuyla : “Hocam yardım et!” diye bağırmışlar. Vahab-ı Ümmi hazretleri yüksek bir sesle kayaya doğru “Zincirle Ya Rab!..” diye bağırır. Kocaman kaya olduğu yerde aniden durur.
Bir başka söylenceye göre tarikat yolunun büyükleri arasında keramet gösterisinde bulunulur. Vahab-ı Ümmi hazretleri Zincirli kayayı durdurarak marifette asıl kerametin cansız varlıklar üzerinde göstermek olduğunu anlatır. Canlılar üzerinde herkes keramet gösterir der.

Kaynak: www.turbeler.org (Fotoğraflar için site yöneticilerine teşekkür ederim.)

Taylan Köken

17 Temmuz 2018 Salı

Sinan-ı Ümmi Türbesi / ANTALYA / ELMALI –Merkez


Türbenin Yeri: Sinan-ı Ümmi Türbesi, Antalya İli, Elmalı İlçesi merkezinde, Sinan-ı Ümmi Sokakta bulunan aynı ismi taşıyan camisinin ön tarafında türbesi vardır.
Sinan-ı Ümmi Cami ve Türbesi
Sinan-ı Ümmi Cami ve Türbesi
Sinan-ı Ümmi Kimdir: Ümmi Sinan olarak da anılan hazretin asıl adının Yusuf olduğu söylenmektedir. Doğum tarihi kesin olarak bilinmiyor. Doğum tarihi olarak değişik kaynaklarda 1553-1563-1567 seneleri belirtilmektedir.

Almış olduğu medrese eğitiminden sonra bölgede bulunan Halveti tarikatının ileri gelenlerinden olan Şeyh Eroğlu Nuri'nin yoluna girer. Şeyhinin vefatından sonra medresesinde tasavvuf eğitimlerine başlar. Tasavvuf yönünün yanı sıra almış olduğu eğitimle zahiri ilimlerle ilgili dersler de verecektir.

Kuvvetli bir öğretmen olan Ümmi Sinan aynı zamanda Yunus Emre tarzında şiirler yazan bir şairdir. Aruz vezniyle yazmış olduğu şiirler dışında hece vezniyle yazılan şiirler de bulunmaktadır. Divan-ı İlahiyat ve Kutb-ül Meani isimli iki kitabı bulunmaktadır. Niyazi-i Mısri yetiştirmiş olduğu en önemli talebesidir.       
Türbe Girişi
Sinan-ı Ümmi Hazretleri Sandukası
Türbenin Durumu: Türbe aynı isimli caminin önünde kalmaktadır. Türbe içinde Sinan-ı Ümmi hazretlerin dışında aile fertlerinden ve müritlerinden oluşan bir mezar topluluğu vardır.

Ziyaret Nedeni: Hayır duası için ziyaret edilmektedir.    

Kaynak: www.turbeler.org (Fotoğraflar için site yöneticilerine teşekkür ederim.) / www.elmali.batiakdeniz.com

Taylan Köken

16 Temmuz 2018 Pazartesi

Pir Hasan Dede Türbesi / ANTALYA / ELMALI –Pirhasanlar Köyü

Türbenin Yeri: Pir Hasan Dede Türbesi, Antalya İli, Elmalı İlçesi, Pirhasanlar Mahallesi (Köyü) merkezinde bulunan caminin kabristanında medfundur.
Pir Hasan Dede Türbesi 
Pir Hasan Dede Kimdir: Türbesinde bulunan mezar taşında doğum tarihi olarak 1430 yılı, ölüm tarihi olarak 1515 yılı yazmaktadır. Elmalı ve çevresinde etkili olan Halveti tarikatının bir erenidir. Vahhab-ı Ümmi, Eroğlu Nuri ve Sinan-ı Ümmi hazretleriyle yoldaştır.

Pirhasanlar köyünün 1800’lü yıllarda kurulduğu ve son dönem Halvetilerinden olduğunu söyleyen kayıtlarla Pir Hasan Dede mezarında bulunan tarihler çelişmektedir. Pir Hasan Dede’nin Sinan-ı Ümmi hazretlerinin 5. torunu olduğu söylenmektedir. Bu bilgiye göre de mezardaki tarihler uyuşmamaktadır. Çünkü Sinan-ı Ümmi hazretlerinin doğum tarihi olarak 1553 yılı zikredilmektedir.
Pir Hasan Dede Sandukası
Türbenin Durumu: Türbe caminin güneydoğusunda kalan hazirenin içindedir. Pir Hasan türbesinin açık olan mezarının sonradan kapatıldığını düşünmekteyiz. Altıgen formlu betonarme türbenin, çatısı külah biçiminde ve kiremitle örtülüdür. Türbe içinde sadece Pir Hasan’a ait bir mezar bulunmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Hayır duası için ziyaret edilmektedir.     

Kaynak: www.tr.wikipedia.org / Fotoğraflar Mikail Akkaya’nın kurmuş olduğu Pirhasanlar Köyü Facebook Grubundan alınmıştır. Mikail Akkaya’ya teşekkür ederim.

Taylan Köken 

18 Haziran 2018 Pazartesi

Ahi Baba Türbesi / ANTALYA / ELMALI –Merkez


Türbenin Yeri: Ahi Baba Türbesi, Antalya İli, Elmalı İlçesi merkezinde bulunan Ömer Paşa Külliyesine ait olan caminin sol yan duvarına bitişiktir.
Ahi Baba Türbesi
Ahi Baba Kimdir: Ömer Paşanın külliyesinde bulunan türbe önceleri Ömer Paşa’ya ait olarak bilinmiş. Uzun yıllar sonra bir araştırmada Ömer Paşa vakfiyesinde türbedarın ücretini belirten şu notla medfunun Ahi Baba olduğu anlaşılmıştır:  Kaynaklara göre Elmalı’dan sonra Trabzon Valiliği yapmak üzere ayrılan Paşa, Trabzon’dan sonra gittiği Güneydoğu vilayetlerinden birinde vefat ettiği bildirilmektedir. Zengin ve henüz değeri anlaşılamamış Elmalı Kütüphanesi’ndeki kaynaklara göre ve cami kitabesinde yazan “Ahi Baba’nın türbesinde hizmet edene yevmiye bir dirhem.” bilgisinden bu türbenin Ahi Baba’ya ait olduğu kesinleşmiş oldu.
İlçe merkezindeki Ömer Paşa Külliyesi 1610 yılında Cami, Medrese, Türbe ve Hamamdan oluşan bir yapı topluluğudur.

Türbenin Durumu: Türbe camiye bitişik imal edilmiştir. Kare planlı ve tek kubbeli bir türbedir. Camiye bitişik haliyle külliyenin imalatından daha sonra yapıldığı izlenimini vermektedir.  Yapılan restorasyonla öğünlüğünden uzaklaşarak betonarmeleşmiştir. İçinde tek bir sanduka bulunmaktadır.

Kaynak: Zerrin Köşklü - Antalya-Elmalı Ömer Paşa Külliyesi - Osmangazi Üniversitesi – Sosyal Bilimler Dergisi Cilt:4 Sayı:2 2003 / www.elmali.gov.tr 

Taylan Köken

7 Ocak 2018 Pazar

Taptuk Emre Türbesi / MANİSA / KULA – Emre Mahallesi

Türbenin Yeri: Taptuk Emre Türbesi, Manisa İli, Kula İlçesi, Emre Mahallesi yakınındadır.
 
Tapduk Emre Türbesi

Taptuk Emre Kimdir: Yunus Emre’nin Hocası olan Tabduk Emre’nin Türbelerinden biri de Kula’nın Emre Köyü’ndedir. Türk mutasavvıflarının büyüklerinden olan, Tabduk Emre, Hacı Bektaş-ı Veli’nin halifelerinden birisidir. Tabduk Emre miladi 1200′lü yıllarda Manisa ili Kula ilçesi Emre Köyü’nde yaşamıştır ve Hoca Ahmet Yesevi’nin yolundadır.
      
Tapduk Emre Türbesi (Eski)
Türbenin Durumu: Tabduk Emre Türbesi olarak anılan yapı tarz olarak Manisa’daki Saruhan Bey Türbesi ile büyük benzerlik taşımaktadır. Türbe içinde ortadaki Tabduk Emre’ye diğerleri ise aile fertlerine ait olduğu söylenen on mezar bulunmaktadır. Türbe kapısının hemen önünde, taşında balta tasviri bulunan mezarın ise Yunus Emre‘ye ait olduğuna inanılmakta ve her yıl binlerce kişi tarafından ziyaret edilmektedir.
Türbe yapımında çevreden toplanan birçok antik malzeme devşirme taş olarak türbede kullanılmıştır.
Yunus Emre Baş Taşı
Ziyaret Nedeni: Tapduk Emre Türbesi ve Yunus Emre mezarı neredeyse yılın her günü ziyaret edilmektedir. Burada bulunan türbedarlar tarafından gerekli bilgiler verilmektedir. Türbe her türlü dilek için ziyaret edilmektedir. Ziyaret esnasında türbe içinde namaz kılınıp, kurban adakları kesilmektedir.
Her yıl düzenli olarak Yunus Emre’yi Anma Şenlikleri düzenlenmektedir. 

Tapduk Emre Sandukası
Menkıbeler: 1-) Birgün Hacı Bektaş-ı Veli Anadolu’daki tüm erenleri yanına çağırır. Tabduk Emre ben nasibimi aldım deyip davete uymaz. Fakat Hacı Bektaş’ın ısrarı üzerine dergâhına varır. Kendisine gelmeyişinin sebebi sorulur; şöyle cevap verir. “Erenler meclisinde bir gün perde aralığından el uzandı bize nasibimizi verdi.” dedi. Hacı Bektaş; “O eli görsen tanır mısın?” der. Tabduk Emre ; “Elbette tanırım. Ayasında yeşil bir ben vardı, o eli bir ordu içinde görsem tanırım.” der. O zaman Hacı Bektaş sağ elini Emre’ye uzatır. Emre o yeşil beni burada görünce, heyecanlanır ve “Tabduk Sultanım, Tabduk Sultanım” diye bağırır. Aradığı kişinin karşısında olduğunu anlar ve o günden sonra Emrem Şeyh’in adı “Tabduk Emre” olur. Tabduk aradığımı buldum demektedir.
 
Tapduk Emre'nin Aile Mezarları

Tapduk Emre'nin Aile Mezarları

2-) Tabduk Emre, Saruhan Beyi’nin kızı Fatma Sultan’ı istemek için, annesini Emre Köyü’nden, Saruhan Beyi’nin konağına yollar. Tabduk Emre’nin annesi, Saruhan Beyi’nden kızı Fatma Sultan’ı oğlu Tabduk Emre’ye ister. Saruhan Beyi Tabduk Emre’nin annesine oğlu kırk yük altın getirirse ancak o zaman kızını vereceğini söyler. Annesi boynu bükük olarak Emre Köyü’ne dönüp, durumu Tabduk Emre’ye anlatır. Tabduk Emre annesini tekrar Saruhan Beyinde göndererek beyin şartlarını kabul ettiğini bildirir. Tabduk Emre Saruhan Beyi’nin Emre Köyüne gönderdiği kırk deveye, çuvallar içinde kum ve çakıl doldurarak Saruhan Beyine geri gönderir. Çuvallar Sultanın hazinesine boşaltılırken içindeki kum ve çakıllar altın olur. Bunun üzerine hayretler içinde kalan Saruhan Beyi de sözünde durarak kızı Fatma Sultanı Tabduk Emre’ye verir.
Türbe Girişindeki Levha
3-) Emre Köyünün içinde tarihi Goca/Koca Çeşme bulunmaktadır. Yağmur yağmadığı zamanlar, Tapduk Emre'nin mezarı başındaki taşın, Yada Taşı olarak bu çeşmeye getirilip konulması çok eski bir gelenek olup halen yaşatılmaktadır. Böylece Yağmur Duasının farklı bir versiyonu bu uygulamada görülmektedir.

Kaynak: Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Manisa – Yenigün Matbaası -2013 / Nihat Aytürk-Bayram Altan –Türkiye’de Dini Ziyaret Yerleri –Altanoğlu Matbaası- 1992.

Taylan Köken


6 Ocak 2018 Cumartesi

Umur Baba Türbesi / MANİSA / KULA – Umurbaba Dağı

Türbenin Yeri: Umur Baba Türbesi, Manisa İli, Kula İlçesi, Umurbaba Dağının Sarnıç (Köyü) Mahallesindedir.
Umurbaba Dağı
Umur Baba Kimdir: Germiyanoğlu Yakup Bey’in ve komutanlarından Umur Bey'le (Umur bin Savcı) yöreyi ele geçirdikleri tarihlerde, Umur Bey vefatından önce cenazesinin, Umurbaba denilen Kula'nın en yüksek tepesine defnedilmesini vasiyet eder. Hakkında başka bir bilgi yoktur.
    
Türbenin Durumu: Üstü açık mezar şeklindedir.

Ziyaret Nedeni: Kula ve çevre köy halkı tarafından ziyaret edilmektedir.

Kaynak: Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Manisa – Yenigün Matbaası -2013

Taylan Köken 

1 Ocak 2018 Pazartesi

Selvili Dede Türbesi / MANİSA / KULA – Kenger Mahallesi

Türbenin Yeri: Selvili Dede Türbesi, Manisa İli, Kula İlçesi, Kenger Mahallesi'nin yakınındadır.
Selvili Dede Türbesi
Selvili Dede Kimdir: Selvili Dede muhtemelen köyün kurucusudur. Oğuzların Kayı boyundan olduklarını söyleyen Kenger halkı Alevi olduklarını belirtmektedir. Kenger isminin Keng-er yani Savaş Eri anlamında olduğunu söylemektedirler. Selvili Dede hakkında ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır.
Köyde düzenli olarak eylül ayının son haftasında Selvili Dede Kültür ve Dayanışma Şenliği düzenlenmektedir. Alevi inancına uygun olarak etkinlikler düzenlenmektedir. 

Türbenin Durumu: Mimari bir özelliği olmayan üstü kapalı, kenarları açık betonarme bir mezardır.  

Ziyaret Nedeni: Özellikle adına düzenlenen şenliklerde hayır duası ve değişik dilekler için ziyaret edilmektedir.

Kaynak: Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Manisa – Yenigün Matbaası -2013 / www.tr.wikipedia.org (Kenger Köyü maddesi)

Taylan Köken